In opdracht van STOWA, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), Waterschap Zuiderzeeland en Gemeente Lelystad wordt op rwzi Lelystad een methodiek ontwikkeld om de bronnen van PFAS en zogenoemde PFAS-precursors in het binnenkomende afvalwater (influent) van een rioolwaterzuiveringsinstallatie op te sporen.

Uit eerder onderzoek op acht rioolwaterzuiveringen, dat STOWA en het ministerie van IenW lieten uitvoeren, kwam naar voren dat in binnenkomend afvalwater naast bekende PFAS-verbindingen ook onbekende PFAS-verbindingen aanwezig zijn. Het betreft met name PFAS-verbindingen waarbij niet alle beschikbare bindingsplekken zijn bezet door fluoratomen. Dit worden PFAS-precursors genoemd. Deze niet-stabiele PFAS-verbindingen worden volgens de onderzoekers op rwzi's deels omgezet in stabiele PFAS (waarbij alle beschikbare plekken door fluoratomen bezet zijn). Dit leidt tot hogere concentraties in het gezuiverde afvalwater dan je zou verwachten. Deze bevindingen bevestigen bestaand buitenlands onderzoek. Op basis van de uitkomsten van de metingen, pleitten de onderzoekers destijds voor nader bronnenonderzoek. Dat gebeurt nu op rwzi Lelystad.

De methodiek die wordt ontwikkeld, moet inzetbaar zijn op rwzi’s met verhoogde PFAS-belasting waar de potentiële bron niet direct duidelijk is. Door stapsgewijs stroomopwaarts in het systeem te monsteren en deze bevindingen te combineren met gebiedskennis over de activiteiten die plaatsvinden, wordt het zoekgebied naar de bronnen van PFAS en PFAS-precursors stapsgewijs verkleind. > Meer over dit project

Er loopt op dit ogenblik in het kader van het Innovatieprogramma Microverontreinigingen uit rwzi-afvalwater ook een verkennend onderzoek naar het effect van het toepassen van uiteenlopende nieuwe (na)zuiveringstechnieken voor verwijdering van microverontreinigingen op de verwijdering van PFAS en PFAS-precursors. Denk aan actiefkooladsorptie, ozonisatie en nanofiltratie.

Het Innovatieprogramma Microverontreinigingen uit rwzi-afvalwater IPMV loopt eind van dit jaar officieel af. In het programma zijn vier jaar lang in haalbaarheidsstudies en pilotonderzoeken veelbelovende (combinaties van) verwijderingstechnieken onderzocht voor medicijnresten en andere microverontreinigingen. De komende tijd vinden er webinars plaats waarin per thema de (voorlopige) resultaten worden gedeeld.

Het innovatieprogramma is onderverdeeld in vijf thema’s, inclusief bijbehorende projecten. Het gaat om: Poeder-Actiefkool (PAK), Granulair Actief Kool (GAK), Oxidatieve technieken, Alternatieve adsorptiemiddelen en Natuurlijke systemen. Over ieder thema wordt de komende maanden een webinar gehouden, waarin de eerste resultaten worden gedeeld:

• 27 sep | IPMV-webinarreeks, deel 1: Adsorptie poedervormig actief kool (PAK)

• 11 okt | IPMV-webinarreeks, deel 2: Combinaties met OZON

• 06 dec | IPMV-webinarreeks, deel 3: Adsorptie, oxidatie, filtratie en biologische afbraak

• 31 jan | IPMV-webinarreeks, deel 4: Fossielarme oxidatie en adsorptie

• 28 feb I PMV-webinarreeks, deel 5: Bio-GAK en overall evaluatie

Tijdens de Aquatech, van 8 tot en met 10 november, organiseert STOWA een speciaal IPMV-programma. > Aanmelden

Meer weten over de actuele stand van zaken? Kijk op www.stowa.nl/ipmv. Hier vindt u onder meer een overzicht van alle lopende en afgesloten onderzoeken, met verwijzingen naar publicaties en projectbeschrijvingen.

De Adviescommissie Schade Grondwater (ACSG) heeft onlangs besloten de Waterwijzer Landbouw (WWL) te gebruiken voor het berekenen van schades aan landbouwgewassen. Dit komt in plaats van de oude methode die zij hanteerden, de zogenoemde TCGB-tabellen. Een kroon op het werk voor de ontwikkelaars van de WWL, waaronder STOWA.

Voor het berekenen van effecten van waterhuishoudkundige maatregelen op landbouwkundige opbrengsten waren tot voor kort veel methodes beschikbaar, zoals de HELP-tabellen en TCGB-tabellen. Deze methodes zijn echter gebaseerd op oude, niet-reproduceerbare berekeningen met weergegevens uit de jaren 1950-1980. Maar het weer is veranderd door klimaatverandering. En datzelfde geldt voor de omstandigheden voor landbouwproductie. In het project Waterwijzer Landbouw, waar STOWA een belangrijke initiatiefnemer voor was, werd een praktische methode ontwikkeld voor het bepalen van relaties tussen waterhuishoudkundige condities (en veranderingen daarin) en gewasopbrengsten voor huidig weer en toekomstig weer, dit ter vervanging van de verouderde methoden. Een eerste versie werd opgeleverd in 2018, en daarna is het instrument doorontwikkeld. Inmiddels maakt de WWL onderdeel uit van het Nederlands Hydrologisch Instrumentarium.

Met de Waterwijzer Landbouw krijgen waterbeheerders, maar ook agrariërs een inschatting van het effect van waterhuishoudkundige maatregelen op landbouwkundige opbrengsten, in termen van droogteschade, natschade en zoutschade, gebaseerd op de huidige kennis en modellen. Het is een onmisbaar instrument, onder meer bij het doorrekenen van de effecten van peilbesluiten en inrichtingsplannen en bij het bepalen van de invloed van grondwateronttrekkingen op gewasproductie.

Meer weten over de Waterwijzer Landbouw? Ga naar waterwijzer.nl

De Nederlandse watersector heeft een naam hoog te houden in het buitenland. Aanleiding voor Water Governance om geheel internationaal te gaan. In de uitgave 2023-02 laten uiteenlopende auteurs hun licht schijnen over diverse Nederlandse waterprojecten in het buitenland, waaronder BanglaDesh, Roemenië en Kenia. Ook laat Simon Richter – aka Dr. Poldergeist – zijn licht schijnen op het waterbeheer in Nederland, in het bijzonder onze kijk op klimaatverandering. Een aanrader!

> Download Water Governance 2023-02 (PDF, 45,1 Mb)

Water Governance, dat wordt uitgegeven door STOWA, behandelt de institutionele, bestuurlijke, sociale, juridische en financiële aspecten van waterbeheer, afvalwaterbehandeling en drinkwatervoorziening. Water Governance gaat ook over niet-technische thema’s zoals de communicatieve, culturele en organisatorische aspecten. Het tijdschrift beoogt de kloof te overbruggen tussen beleid en regelgeving en de uitvoeringspraktijk. > Aanmelden voor de attenderingsservice van nieuwe uitgaven

Bekijk hieronder een video van Dr. Poldergeist, met zijn kijk op klimaatverandering in Nederland.

U kunt het mapje praatplaten kosteloos aanvragen via stowa@stowa.nl, o.v.v. uw naam- en adresgegevens en ‘praatplaten’.