Het waterbeheer wordt regelmatig geconfronteerd met opkomende stoffen: nieuwe en relatief onbekende stoffen waarvan onbekend is wat voor impact ze hebben op de waterkwaliteit. In dit project is voor drie opkomende stofgroepen onderzocht wat erover bekend is, welke kennis ontbreekt en welke aangrijpingspunten er zijn om de impact van de betreffende (sub)stofgroep te verkleinen.

In dit project is de kennis over een aantal opkomende stofgroepen in kaart gebracht. Het ging om microplastics, biociden en consumentenproducten. Dit zijn stofgroepen waarvan vermoed wordt dat ze voor waterkwaliteitsproblemen kunnen zorgen. Dit project heeft gepoogd om op basis van state-of-the-art kennis te beoordelen of er sprake is van een probleem en zo ja: wat er dan voor mogelijkheden zijn om de impact op de waterkwaliteit te reduceren.

Bij biociden (producten om schadelijke of ongewenste organismen te bestrijden) gaat het om een grote groep stoffen met zeer verschillende eigenschappen en uiteenlopende emissieroutes. Aan de hand van voorbeeldstoffen is geïllustreerd dat er een breed scala aan vragen en mogelijke problemen zijn rondom deze stoffen. Ook is geconcludeerd dat gegevens ontbreken om te bepalen of deze stoffen een risico zijn voor de waterkwaliteit. Daarom heeft het project handvatten ontwikkeld voor het opstellen van een meetstrategie waarmee waterbeheerders meer grip kunnen krijgen op deze groep van stoffen.

Voor de consumentenproducten geldt hetzelfde als voor de biociden. Het gaat om veel verschillende stoffen. Daarom is in het project gekeken naar producten met bepaalde toepassing - de zogenoemde wash-off producten. Denk daarbij aan handgels, wasgels, etc. Ook bij stoffen die in dit soort producten worden toegepast, concluderen de onderzoekers dat er vooral veel niet bekend is: vrachten, ecotoxicologische risico’s, monitoringgegevens en dergelijke. Maar er is wel een vaste emissieroute: het riool. Hoewel een end-of-pipe benadering daarmee een goede benadering lijkt, is bij de grote hoeveelheden waarin de wash-off producten worden toegepast zelfs bij een goed zuiveringsrendement de emissie naar het milieu nog steeds substantieel. Daarom wordt aangeraden specifieke probleemstoffen te identificeren, en te kijken naar de mogelijkheid om deze te vervangen, waardoor emissies voorkomen worden.

Tot slot microplastics. De hoeveelheid die in het oppervlaktewater belandt, is relatief groot. Maar voor het beantwoorden van de vraag in hoeverre dat een probleem is, is volgens de onderzoekers meer inzicht nodig in de blootstelling aan, en toxiciteit van microplastics. Rwzi’s lijken effectief bij verwijdering van microplastics uit het aangevoerde water (vermindering met factor 20). Zie ook het STOWA-rapport ‘Verkenning van verwijderingsroutes van microplastics in de rwzi’. (PDF, 17,4 Mb)

Er zijn over alle onderzochte stofgroepen Deltafacts verschenen met een overzicht van alles wat we er nu over weten. Zie ook: www.deltafacts.nl. Zoek op Ketenverkenner.

Meer weten? Ga naar www.stowa.nl/Kennisimpuls-ketenverkenner

Alle resultaten van het project zijn te vinden onder het tabblad ‘Resultaten’.