Tussendoor was er voldoende tijd voor spel en plezier. Met een duidelijk doel: iets doen dat je energie geeft en je uit het denken haalt. Jongeren konden onder meer deelnemen aan een percussieworkshop, boogschieten, kanovaren, of als echte schaapherders een proeve van hoeder-bekwaamheid afleggen. Het leverde veel leuke, speelse en soms hilarische momenten op. Het was in ieder geval zeer goed voor de onderlinge saamhorigheid, zo bleek in de loop van de dag.

Nederland kan volgens de klimaatwetenschapper een gidsland zijn, want we hebben als laaggelegen land direct te maken met de gevolgen van klimaatverandering, maar ook de kennis en het geld om er echt iets aan te doen. Daar hebben we volgens Van Hattum de jonge waterprofessionals hard bij nodig. Vandaar zijn oproep: “Laat van je horen, ga de barricades op, stel kritische vragen en ga aan de slag. Dan kan de toekomst er fantastisch uit zien.” De oproep van Tim van Hattum tijdens de Young Talent Day was niet mis te verstaan.

Aan het eind van de dag kwamen alle deelnemers weer plenair bijeen voor de tweede keynote van de dag, die van klimaatwetenschapper Tim van Hattum. Hij stuurde de deelnemers naar huis met een hoopvolle boodschap: de oplossingen om klimaatverandering tegen te gaan zijn beschikbaar, de opwarming beperken tot 1,5 graden is nog mogelijk. De natuur zal daarin een essentiële rol moeten spelen. Van Hattum bundelde de oplossingen in zijn boek ‘Only Planet. Klimaatgids voor de 21^ste eeuw’ dat in 2022 verscheen. Hij beschrijft daarin zeven routes naar een hoopvolle toekomst. Die routes betreffen onder meer investeren in natuur om extremen op te vangen. Maar ook het duurzaam beheren van water, een voedselvoorziening die in balans is met het natuurlijke water- en bodemsysteem (meer plantaardig), alsook het vergroenen van steden en de transitie van welvaart naar welzijn. Elke route geeft de oplossingen weer. In het boek laat Van Hattum aan de hand van inspirerende voorbeelden zien dat we deze routes eigenlijk al zijn ingeslagen. Maar we moeten volgens hem wel een paar tandjes bijzetten.

De deelnemers aan deze dag konden na het inspirerende verhaal van Den Outer een keuze maken uit een rijk aanbod aan workshops. Hierin konden de jonge professionals hun kennis en vaardigheden uitbreiden. Een kleine greep: wanneer is iets niet meer een project maar een transitie-opgave, wat zijn de kenmerken daarvan, waar krijg je mee te maken en waar moet je aan denken als je aan een transitie-opgave werkt (Transitiedenken)? Hoe ontdek je je eigen talenten en die van je collega’s, en zorg je ervoor dat die in je werk tot bloei kunnen komen (Ecosysteem van de werkvloer)? Hoe kun je beter communiceren zonder ambtelijk jargon te gebruiken en mét beelden in plaats van woorden (Schrijf de ambtenaritis van je af)? Hoe kun je beter luisteren en doorvragen in gesprekken, waardoor vastgeroeste meningen worden losgelaten en nieuw denken ontstaat (Socratisch gesprek)? Elders in deze uitgave vindt u korte verslagen van een aantal van deze workshops.

De dag werd inhoudelijk afgetrapt door Jessica den Outer, de eerste keynote spreker van de dag. Jessica strijdt ervoor dat ook de natuur rechten krijgt, juist om de belangen van ecologie goed mee te wegen bij bijvoorbeeld vergunningverlening of grote infrastructurele projecten. Want als Shell een rechtspersoon is, waarom bijvoorbeeld de Waddenzee dan niet? Hoe is het mogelijk, vroeg Den Outer zich openlijk af, dat nog altijd een stuk of zestig bedrijven op de Waddenzee mogen lozen, terwijl het gebied een beschermde status heeft? En waarom heeft een chemiebedrijf een lozingsvergunning gekregen voor het lozen van polymeren op de Maas, terwijl we nog niet eens weten hoe schadelijk dit is voor de rivier en al het leven in die rivier? De achterliggende hartenkreet was duidelijk: wie komt er op voor de belangen van de natuur, de planten en dieren? Wie geeft ze een stem?

Volgens Den Outer gaat economie in verreweg de meeste gevallen nog altijd voor ecologie en volksgezondheid, terwijl die laatste twee de pijlers zijn voor een gezonde, duurzame en houdbare samenleving. Maar er is hoop, aldus Den Outer. Inmiddels hebben al zo’n veertig landen op enigerlei wijze de rechten voor de natuur vastgelegd in wet- en regelgeving. En dat heeft ook al geleid tot de eerste positieve resultaten, waarbij ecologie naast economie een gelijkwaardige positie inneemt. Als voorbeeld noemde zij de Mar Menor in Noord Spanje. Het is een vervuilde zoutwaterlagune aan de Middellandse Zeekust nabij Murcia die om die reden begin 2022 de status van eigen rechtspersoon kreeg. Ze noemde dit een goed voorbeeld hoe we het ook in Nederland zouden kunnen aanpakken.

Dagvoorzitter Fleur van Gool heette alle jonge waterprofessionals aan het begin van de dag van harte welkom. Ze vindt het enorm belangrijk dat we de kennis en talenten van jonge waterprofessionals in de sector zo goed mogelijk gaan benutten. Daar trekt ze zelf hard aan, want Fleur is bij STOWA de drijvende kracht achter Jong Waterbeheer. Dit project, waarvan YTD een uitvloeisel is, heeft als doel jonge waterbeheerders te helpen hun weg te vinden in de sector bij het belangrijke werk dat ze doen. Dat gebeurt onder meer via overdracht van kennis en vaardigheden, het faciliteren van de onderlinge contacten en het verbinden van jonge en ervaren watermensen met elkaar. Want, zoals directeur Joost Buntsma van STOWA de jongeren voorhield: “We hebben jullie nieuwe ideeën, nieuwe perspectieven en nieuwe gedachten keihard nodig voor de enorme opgaven waar we voor staan in het waterbeheer.” Daarbij speelt nog een andere reden, die Buntsma niet onder stoelen of banken stak. De sector heeft volgens hem niet alleen de kwaliteit nodig van jonge waterprofessionals, maar ook de kwantiteit, de aantallen. Want de watersector vergrijst in rap tempo.

De directeur van STOWA memoreerde tot slot dat werken in de watersector, in het bijzonder het waterschap, best lastig kan zijn. Juist omdat waterschappen steeds meer in politiek-bestuurlijk vaarwater terechtkomen, onder meer door hun rol in het Nationaal Programma Landelijk gebied (NPLG) en het feit dat ‘water en bodem sturend’ als ordenend principe over Nederland moet worden uitgerold. Dat maakt het werken bij een waterschap niet altijd eenvoudig maar wel uitdagend, aldus de directeur van STOWA.

“Fantastisch dat er zoveel jonge waterprofessionals in de startblokken staan om hun bijdrage te leveren aan een toekomstbestendig watersysteem. De energie die zij meebrengen, is gewoon voelbaar’’, aldus Bas van der Wal van STOWA. Daar was geen woord van gelogen. De Young Talent Day bracht op woensdag 10 mei 2023 een bont gezelschap jonge, super enthousiaste mensen uit de hele waterwereld op de been. Waterschappers, drinkwaterbedrijven, Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten, kennisinstellingen en adviesbureaus: ze waren er allemaal.

Helpen de perspectieven van een klimaatpsycholoog, een filosoof, een jurist, een transitiedenker of een talentencoach het waterbeheer vooruit? Het korte antwoord: jazeker. Tijdens de Young Talent Day (YTD) van STOWA kregen 250 jonge waterprofessionals op deze verrassende manier een schat aan nieuwe kennis en inzichten voorgeschoteld. En ze deden veel nieuwe indrukken op.