STOWA wil niet alleen kennis ontwikkelen, delen en verspreiden. We geven die kennis het liefst ‘handen en voeten’, met als doel daarmee zo veel mogelijk impact te creëren. Want waterbeheerders hebben concrete handvatten nodig die ze in de praktijk helpen bij het oplossen van de uitdagingen waar ze voor staan. Welke handvatten kregen de waterbeheerders in 2023 van ons aangereikt? Een kleine greep.

Het is binnen STOWA inmiddels een beproefde manier om het gesprek over een complex onderwerp aan te zwengelen: de praatplaat. De nieuwste, vijftiende praatplaat gaat over neerslag. Vaste maker is illustrator én landschapsarchitect Ronald van der Heide. Hij combineert hiermee zijn tekentalent met zijn opleiding.

In 2023 kwam er, mede naar aanleiding van een congres over dit thema, een praatplaat uit over broeikasgasemissies uit oppervlaktewater. STOWA liet ook de praatplaat ‘Welke neerslaginformatie is er beschikbaar’ ontwikkelen. Hierop wordt een overzicht gegeven van de normeringen en instrumenten die worden gebruikt voor het ontwerpen en toetsen van watersystemen, het uitvoeren van stresstesten en het nemen van maatregelen om gevolgen van wateroverlast te beperken.

STOWA liet in het kader van het Polder2C’s een speciale dijkwachtapp ontwikkelen: App2C, ofwel: 'App to see’. De app en het bijbehorende dashboard kunnen waterschappen gebruiken bij dijkbewaking. Dijkinspecteurs zetten tijdens hoog water hun waarnemingen in de app. Dat doen ze op hun smartphone. De melding van een schade wordt met foto’s en afmetingen plus de exacte locatie direct naar een waterkeringexpert gestuurd. Deze krijgt via een dashboard alle gemelde schades in beeld, waarbij automatisch een schadescore wordt berekend. Op basis daarvan kan hij of zij besluiten al dan niet (direct) in actie te komen. Begin 2024 werd het gebruik van de app en het dashboard toegelicht tijdens een speciale bijeenkomst.

Met het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) wil de overheid toe naar een toekomstbestendig en vitaal landelijk gebied. STOWA liet in 2023 de NPLG Toolbox ontwikkelen. De toolbox begeleidt waterbeheerders en andere NPLG-experts bij deze opgave. Op de themawebsite zijn relevante en actuele dataportalen, modellen en onderzoeksrapporten te vinden. De gebruiker wordt daarnaast ondersteund bij de verschillende te doorlopen stappen voor gebiedsanalyses, zowel binnen als buiten het NPLG. De toolbox is te vinden op nplg.stowa.nl

De website wikinoodmaatregelen.nl werd in 2023 geheel vernieuwd. De nieuwe website geeft een helder en gebruiksvriendelijk overzicht van de inzet en uitvoering van noodmaatregelen bij dreigende overstromingen. De website bevat beschrijvingen van mogelijke schadebeelden die kunnen voorkomen bij waterkeringen. Deze zijn gekoppeld aan de meest waarschijnlijke onderliggende faalmechanismen en bijbehorende noodmaatregelen. De website bevat ook concrete informatie (werkinstructies) voor het uitvoeren van noodmaatregelen, bijvoorbeeld het opkisten van wellen.

Waterbeheerders, drinkwaterbedrijven en vergunningverleners hebben er sinds het voorjaar van 2023 een belangrijk wapen bij om chemische verontreiniging van het oppervlaktewater aan te pakken: de Sleutelfactor Toxiciteit. Het instrument berekent welke druk (mengsels van) chemische stoffen hebben op het waterleven en welke effecten dat heeft. Op basis hiervan kunnen maatregelen worden genomen om de verontreiniging aan te pakken.

De Sleutelfactor Toxiciteit maakt onderdeel uit van een grotere set ecologische sleutelfactoren. Deze geven aan of wordt voldaan aan de belangrijkste niet-levende randvoorwaarden voor een goed functionerend aquatisch ecosysteem. Meer informatie vindt u op www.sleutelfactoren.nl.

De komende jaren staan bestuurders en beleidsmakers voor belangrijke en vaak bepalende keuzes. Hoe stoppen we de bodemdaling in veengebieden en verminderen we de uitstoot van broeikasgassen? Hoe herstellen we de waterbalans op de hoge zandgronden? Hoe implementeren we het adagium ‘water en bodem sturend’ in ruimtelijke plannen? Om die keuzes goed te maken, baseren zij zich veelal op hydrologische rekenmodellen, bijvoorbeeld om de effecten van klimaatverandering en mogelijke maatregelen inzichtelijk te maken.

Voor het maken van deze berekeningen hebben ze nu het Nederlands Hydrologisch Instrumentarium, het NHI. De afgelopen jaren investeerden waterschapen, provincies, het Rijk en drinkwaterbedrijven ruim 4 miljoen euro in de ontwikkeling van het instrumentarium. De eerste volwaardige versie werd op 5 oktober 2023 feestelijk ten doop gehouden. Het NHI is te vinden op www.nhi.nu.