Wat zijn bedreigingen voor een goede waterkwaliteit?
Waterschappen werken aan een goede waterkwaliteit. Maar er zijn ontwikkelingen die dat kunnen bemoeilijken, zoals klimaatverandering. Wat betekent dat voor het halen van KRW-doelen? Bovendien hebben ze - naast de zorg voor een goede waterkwaliteit - andere ambities. Denk aan het winnen van warmte uit oppervlaktewater (aquathermie) of het plaatsen van drijvende zonnepanelen. Dit om een bijdrage te leveren aan de noodzakelijke energietransitie. De vraag is: kan het een zonder schadelijke effecten voor het ander? STOWA zoekt het uit.
Om de gevolgen van klimaatverandering te beperken werkt de Nederlandse overheid aan het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA). De eerste stap is het in beeld brengen van kwetsbaarheden voor wateroverlast, hitte, overstromingen en droogte. Dat gebeurt via stresstesten. Het thema waterkwaliteit ontbreekt daarin, ondanks het feit dat er duidelijke gevolgen zijn voor de waterkwaliteit. Vandaar dat STOWA de Handreiking stresstest waterkwaliteit heeft laten ontwikkelen. Dit stelt waterbeheerders in staat de gevolgen van klimaatverandering voor de waterkwaliteit in beeld te brengen via een gestandaardiseerde stresstest en hierop te acteren met maatregelen.
Naast deze stresstest heeft STOWA ook de Handreiking weging van het waterbelang voor waterkwaliteit uitgebracht. Deze geeft waterbeheerders uitgangspunten en richtlijnen voor het waarborgen van de waterkwaliteit bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij wordt ook rekening gehouden met (toekomstige) effecten van klimaatverandering.
De online tool routekaart maatregelen waterkwaliteit ten slotte is ontworpen om beheerders, met name gemeenten, inzicht te geven in het soort waterkwaliteitsbevorderende maatregelen dat je kunt nemen in specifieke situaties en bij bepaalde ambities.
Om kennis en ervaringen uit te wisselen rond de effecten van klimaatverandering op de waterkwaliteit startte begin 2024 de Community of Practice Waterkwaliteit en Klimaat. In deze CoP gaan de deelnemers onder meer in gesprek over de stresstest en de beide handreikingen.
Waterschappen hebben flinke ambities als het gaat om de energietransitie. In het watersysteem zijn namelijk diverse mogelijkheden om duurzame energie op te wekken. Denk aan het winnen van warmte uit oppervlaktewater (aquathermie), of het plaatsen van zonnepanelen op water.
STOWA verricht uitgebreid onderzoek om deze vormen van energieopwekking te ondersteunen. We kijken daarbij ook nadrukkelijk naar de effecten op de waterkwaliteit. Zo doen we mee met een praktijkonderzoek waarin de effecten van installaties voor warmtewinning op het waterleven worden onderzocht. Dit gebeurt in de Sloterplas, bij Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. > Lees meer
STOWA heeft tevens een modelstudie uit laten voeren om meer inzicht te krijgen in de ecologische effecten van het terugwinnen van warmte uit oppervlaktewater. Daarbij werd zowel gekeken naar de afkoeling van het water door koudelozingen als naar de effecten op het waterleven bij het passeren van de installatie. Er lijken zowel positieve als negatieve effecten op te treden. > Lees meer
Eind 2023 verscheen de tweede versie van de Handreiking voor beoordeling van ecologische effecten van TEO-systemen. De handreiking biedt waterbeheerders handvatten voor het inschatten van ecologische effecten van de koudelozingen die ontstaan bij deze winning. Dit helpt ze bij de besluitvorming rond het al dan niet toestaan van de warmtewinning.
> Lees meer
Om de mogelijke effecten van warmtewinning uit oppervlakewater inzichtelijk te maken, liet STOWA een praatplaat warmtewinning en waterleven ontwikkelen. Die kunt u hier downloaden.
Zonnepanelen op water & waterkwaliteit
In het TKI-Deltatechnologieproject ‘Zon op water: impact op waterkwaliteit en biodiversiteit (ZWIMP)’ – waar ook STOWA aan deelneemt – worden de directe en indirecte effecten van zonneparken op water onderzocht. De onderzoekers kijken naar de effecten op de waterkwaliteit, het ecologisch functioneren en naar de effecten op vogels en vleermuizen. Deze kennis is nodig om de inrichting en het beheer van zonneparken te optimaliseren en goede afwegingen te maken bij vergunningverlening. ZWIMP is een van de projecten van Het Nationaal Consortium Zon op Water, een netwerk van meer dan 50 partijen in Nederland, waaronder STOWA. > Lees meer
Artikel in het kort
Bepaalde opgaven voor, en ambities van de waterschappen - zoals klimaatadaptatie en energietransitie - kunnen van invloed zijn op het bereiken van een goede ecologische waterkwaliteit.
STOWA doet onderzoek naar de mogelijke effecten van klimaatverandering, warmtewinning uit oppervlaktewater en drijvende zonnepanelen op de aquatische ecologie.
Er zijn praktisch toepasbare handreikingen ontwikkeld om waterbeheerders te helpen bepaalde activiteiten met het oog op een goede waterkwaliteit al dan niet toe te staan.
Wat zijn bedreigingen voor een goede waterkwaliteit?
Waterschappen werken aan een goede waterkwaliteit. Maar er zijn ontwikkelingen die dat kunnen bemoeilijken, zoals klimaatverandering. Wat betekent dat voor het halen van KRW-doelen? Bovendien hebben ze - naast de zorg voor een goede waterkwaliteit - andere ambities. Denk aan het winnen van warmte uit oppervlaktewater (aquathermie) of het plaatsen van drijvende zonnepanelen. Dit om een bijdrage te leveren aan de noodzakelijke energietransitie. De vraag is: kan het een zonder schadelijke effecten voor het ander? STOWA zoekt het uit.
Om de gevolgen van klimaatverandering te beperken werkt de Nederlandse overheid aan het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA). De eerste stap is het in beeld brengen van kwetsbaarheden voor wateroverlast, hitte, overstromingen en droogte. Dat gebeurt via stresstesten. Het thema waterkwaliteit ontbreekt daarin, ondanks het feit dat er duidelijke gevolgen zijn voor de waterkwaliteit. Vandaar dat STOWA de Handreiking stresstest waterkwaliteit heeft laten ontwikkelen. Dit stelt waterbeheerders in staat de gevolgen van klimaatverandering voor de waterkwaliteit in beeld te brengen via een gestandaardiseerde stresstest en hierop te acteren met maatregelen.
Naast deze stresstest heeft STOWA ook de Handreiking weging van het waterbelang voor waterkwaliteit uitgebracht. Deze geeft waterbeheerders uitgangspunten en richtlijnen voor het waarborgen van de waterkwaliteit bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij wordt ook rekening gehouden met (toekomstige) effecten van klimaatverandering.
De online tool routekaart maatregelen waterkwaliteit ten slotte is ontworpen om beheerders, met name gemeenten, inzicht te geven in het soort waterkwaliteitsbevorderende maatregelen dat je kunt nemen in specifieke situaties en bij bepaalde ambities.
Om kennis en ervaringen uit te wisselen rond de effecten van klimaatverandering op de waterkwaliteit startte begin 2024 de Community of Practice Waterkwaliteit en Klimaat. In deze CoP gaan de deelnemers onder meer in gesprek over de stresstest en de beide handreikingen.
Waterschappen hebben flinke ambities als het gaat om de energietransitie. In het watersysteem zijn namelijk diverse mogelijkheden om duurzame energie op te wekken. Denk aan het winnen van warmte uit oppervlaktewater (aquathermie), of het plaatsen van zonnepanelen op water.
STOWA verricht uitgebreid onderzoek om deze vormen van energieopwekking te ondersteunen. We kijken daarbij ook nadrukkelijk naar de effecten op de waterkwaliteit. Zo doen we mee met een praktijkonderzoek waarin de effecten van installaties voor warmtewinning op het waterleven worden onderzocht. Dit gebeurt in de Sloterplas, bij Waterschap Amstel, Gooi en Vecht.
> Lees meer
STOWA heeft tevens een modelstudie uit laten voeren om meer inzicht te krijgen in de ecologische effecten van het terugwinnen van warmte uit oppervlaktewater. Daarbij werd zowel gekeken naar de afkoeling van het water door koudelozingen als naar de effecten op het waterleven bij het passeren van de installatie. Er lijken zowel positieve als negatieve effecten op te treden. > Lees meer
Eind 2023 verscheen de tweede versie van de Handreiking voor beoordeling van ecologische effecten van TEO-systemen. De handreiking biedt waterbeheerders handvatten voor het inschatten van ecologische effecten van de koudelozingen die ontstaan bij deze winning. Dit helpt ze bij de besluitvorming rond het al dan niet toestaan van de warmtewinning.
> Lees meer
Om de mogelijke effecten van warmtewinning uit oppervlakewater inzichtelijk te maken, liet STOWA een praatplaat warmtewinning en waterleven ontwikkelen. Die kunt u hier downloaden.
Zonnepanelen op water & waterkwaliteit
In het TKI-Deltatechnologieproject ‘Zon op water: impact op waterkwaliteit en biodiversiteit (ZWIMP)’ – waar ook STOWA aan deelneemt – worden de directe en indirecte effecten van zonneparken op water onderzocht. De onderzoekers kijken naar de effecten op de waterkwaliteit, het ecologisch functioneren en naar de effecten op vogels en vleermuizen. Deze kennis is nodig om de inrichting en het beheer van zonneparken te optimaliseren en goede afwegingen te maken bij vergunningverlening. ZWIMP is een van de projecten van Het Nationaal Consortium Zon op Water, een netwerk van meer dan 50 partijen in Nederland, waaronder STOWA. > Lees meer
Artikel in het kort
Bepaalde opgaven voor, en ambities van de waterschappen - zoals klimaatadaptatie en energietransitie - kunnen van invloed zijn op het bereiken van een goede ecologische waterkwaliteit.
STOWA doet onderzoek naar de mogelijke effecten van klimaatverandering, warmtewinning uit oppervlaktewater en drijvende zonnepanelen op de aquatische ecologie.
Er zijn praktisch toepasbare handreikingen ontwikkeld om waterbeheerders te helpen bepaalde activiteiten met het oog op een goede waterkwaliteit al dan niet toe te staan.
